AKP’nin anayasa değişikliği için HDP’nin kapısını çalmasının yankıları sürüyor. HDP’nin Çarşamba günü yaptığı Merkez Yürütme Kurulu (MYK) toplantısı sırasında yapılan açıklamada, seçim hesaplarına prim verilmeyeceği belirtilerek AKP’ye “Demokratik Anayasa ile Kürtlerin, Alevilerin, mütedeyyinlerin ve ezilenlerin haklarını güvenceye alalım” daveti yapılmıştı. Fakat sonrasında MYK toplantısında daha kapsamlı değerlendirmelerin yapıldığı öğrenildi. Birtakım partililer ortada bir teklifin olmadığını, bu yüzden de teklifin görülmesi gerektiğini lisana getiriyor. Kimi partililer de seçime birkaç ay kala AKP ile bir anayasa yapılmasının mümkün olmadığı görüşünde.
AKP, başörtüsünü yasal teminat altına alan ve aile yapısının korunmasına yönelik düzenlemeyi de içeren anayasa değişiklik teklifine dayanak için HDP’nin de kapısını çalmıştı. Bu kapsamda Adalet Bakanı Bekir Bozdağ başkanlığındaki AKP heyetinin, HDP Meclis grubunu ziyaret etmesi tartışmalara neden olmuştu. MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli ziyareti doğal ve doğru bulduğunu belirtirken İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener de “Açılımcılar kumpanyası yeniden seyirciyle buluşuyor” sözleriyle AKP ve HDP’yi birebir masaya oturmakla eleştirmişti.
“Sivil ve katılımcı bir anayasaya ihtiyaç var”
Edinilen bilgiye nazaran HDP’li bazı yöneticiler, henüz AKP’nin bir teklif sunmadığına dikkat çekerek ortaya çıkacak teklifin beklenmesi ve buna nazaran net bir cevap verilmesi gerektiğini savundu. Birtakım partililer de Türkiye’nin demokratik, sivil ve katılımcı bir anayasaya ihtiyacı olduğunu ancak bu anayasanın AKP ve MHP’nin oluşturduğu Cumhur İttifakı ile yapılmasının mümkün olmadığı görüşünde.
HDP’deki tartışmalarla ilgili DW Türkçe’nin sorularını yanıtlayan HDP Halklar ve İnançlar Komitesinden Sorumlu Eş Genel Lider Yardımcısı Tülay Hatimoğulları Oruç, başörtüsü konusunu gündeme taşıyan hem muhalefete hem de iktidar partisi AKP’ye yönelik eleştirileri olduğunu söyledi. Başörtüsünün siyaset malzemesi yapıldığını kaydeden Oruç, temel hak ve özgürlüklerin referanduma götürülmesine karşı olduklarının altını çizdi.
“Teklifi samimi bulmuyoruz”
Seçime birkaç ay kaldığını ve bu yüzden AKP’nin teklifini samimi bulmadıklarını lisana getiren Oruç, “Biz askeri cunta anayasasının değişmesi kanaatindeyiz. Demokratik bir anayasanın en geniş mutabakatla yapılması gerektiğini düşünüyoruz. Fakat, bunun seçime altı ay kala seçim malzemesi haline dönüştürülmesine de karşıyız” diye konuştu.
Oruç, AKP’nin HDP’nin başörtüsüne karşıymış üzere bir algı oluşturma gayreti içerisine girme ihtimaline karşı da “Bizim başörtülü milletvekillerimiz var. Bizim başörtülü yöneticilerimiz var. Dolayısıyla bizim başörtüsüyle sorunumuz yok. Burada aslında teşhir edilecek olan AKP’nin başörtüsünü siyaset malzemesi olarak kullanmasıdır” sözlerini kullandı.
Türkiye’nin otoriter bir rejimle yönetildiğini kaydeden Oruç, “AKP, Kürt halkını dövüyor, Alevileri dövüyor. Bu yaklaşım söz konusuyken ‘anayasa yapacağız’ yaklaşımı samimi bir yaklaşım değildir. Bu süreçte bize göre anayasa yapılamaz. Kürt halkının üzerinden şiddet elini çekmelidir” diye konuştu. Oruç, anayasa tartışmasından önce İstanbul Sözleşmesi’ne taraf olunması, Alevilerle ilgili torba yasanın geri çekilmesi üzere adımların atılması gerektiğini belirterek “Anayasa çalışması, seçim sonrası oturulup konuşulacak şeylerdir” dedi. “AKP’nin bu şiddet elini bütün ülkedeki ezilen ve sömürülenlerin üzerinden çekmesi lazım” tabirini de kullanan Oruç, bu şartlarda anayasa yapılamayacağı görüşünü de lisana getirdi.
“Başka bir mesele de çözülmesin demek doğru değil”
İnsan hakları savunucusu olarak ön plana çıkan HDP Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu ise AKP’nin geniş kapsamlı bir anayasa çalışması için adım atma ihtimalini öngörmediğini belirtti. Kürtler ve Alevilerle ilgili adil ve eşit bir vatandaşlık tarifinin yapılması, azınlıklara yönelik dışlayıcı davranışlardan kaçınılması, ana lisanda eğitim noktasında adımların anayasal olarak atılması üzere taleplerinin bulunduğuna dikkat çeken Gergerlioğlu, “Ama şu andaki AK Parti MHP ittifakının böyle bir adım atmasının pek mümkün olmadığını düşünüyorum” dedi.
HDP Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk GergerlioğluFotoğraf: Privat
Başörtüsünün Türkiye’de henüz kapanmamış bir yara olduğunu dile getiren Gergerlioğlu, Kılıçdaroğlu’nun başörtüsünü gündeme getirmesini de olumlu bulduğunu söyledi. Sorunun anayasal olarak çözülmesi gerektiğini kaydeden Gergerlioğlu, “Anayasal olarak çözülmeli ki, bu tartışmalar bitsin” dedi. Gergerlioğlu, tek başına bir başörtüsü düzenlemesi ile ilgili de “Özgürlük alanında atılan her adımı desteklerim. Yeter ki bir adım atılsın. Yani ‘benim meselem çözülmüyor, başka bir mesele de çözülmesin’ demek doğru bir şey değil bence” diye konuştu.
HDP’li üst düzey yetkili: Teklife göre değerlendirme yapalım
HDP’li üst seviye bir diğer yetkili ise yıllardır çoğulcu bir anayasanın hazırlanması için çalışmalar yürüttüklerini ve bir anayasa değişikliği yapılacaksa yalnızca başörtüsü ile ilgili değil toplumun temel hak ve özgürlüklerini geliştirecek bir değişikliğin yapılması gerektiğini vurguladı. Başörtüsü sorununun CHP tarafından bu halde gündeme getirilmiş olmasını gerçek bulmadıklarını da kaydeden yetkili, “Her kültür, her dil, her kimlik için sınırsız özgürlüğe varız. Bunun için diyoruz ki getirin anayasayı da Kürtlerin, Alevilerin, dindar kesimlerin, ezilenlerin haklarını güvenceye alalım” sözünü kullandı.
HDP’nin kategorik olarak herhangi bir teklifi peşinen reddetme eğiliminde olmadığının altını çizen yetkili, “Ancak, bu teklifin bir siyasi malzeme olarak kullanılmasını da doğru bulmuyoruz. Ve ortada halen bir teklif yok. Onun için MYK’mızda da tartıştığımız budur. Teklif gelsin ona nazaran kıymetlendirme yapalım” ifadelerini kullandı. Aynı yetkili, “Başörtüsünü destekleyenler ve desteklemeyenler tartışmasına yol açacak bir referanduma karşıyız. Özgürlükler tartışılacaksa bir bütün olarak tartışmamız gerekiyor” derken, AKP’nin toplumu kamplaştırmak istediğini öne sürdü.
